دنبلان(ترافل) چیست؟

نوعی قارچ خوراکی بسیار خوشمزه و گران‌قیمت است که در زیر زمین و به‌صورت همزیست با ریشه بعضی از گیاهان یک‌ساله، بوته­ها یا درختچه­‌های چندساله و یا درختان سخت‌چوب مانند بلوط، فندق، کاج، صنوبر و … رشد می‌کند. ترافل دارای طعم  و بویی جذاب و سحرانگیز است که آن را به گران‌ترین خوراکی دنیا تبدیل کرده است. خواص درمانی آن باعث شده تا آن را به عنوان  درمانگر کمیاب معرفی کنند.

این نوع قارچ، گران‌ترین خوراکی روی زمین است و قیمت گونه‌های گران‌قیمت آن، گاهی حتی از طلا هم گران‌تر است.

خصوصیات ظاهری ترافل چگونه است؟

قارچ ترافل از نظر شکل ظاهری گرد و کروی و یا چندوجهی است و تقریباً شکلی شبیه سیب‌زمینی دارد با این تفاوت که پوسته آن به رنگ­های قرمز یا قهوه­ای، سفید، خاکستری، بنفش و سیاه است و پوسته بعضی از آن­ها صاف و بعضی دیگر آج­دار و یا دارای زگیل است و بافت درونی آن اسفنجی به رنگ سفید، کرمی رنگ، قهوه‌ای روشن و یا سیاه است و دارای رگه‌های سفید و روشن می‌باشند و اندازه آنها معمولاً به اندازه یک فندق تا یک پرتقال می‌باشد.

تاکنون حدود ۲۰۰ گونه ترافل مختلف کشف شده است که در حالت کلی به دو دسته صحرایی و جنگلی دسته‌بندی می‌شوند. خود گونه­های صحرایی از نظر علمی سه گونه هستند: ترفزیا، تیرمانیا و کالاهاری تیوبر. گونه­های جنگلی هم در شاخه بزرگی به نام «تیوبر» دسته‌بندی می‌­شوند. خود تیوبرها ده‌­ها گونه مختلف دارند و از نظر تجاری گران‌ترین قارچ­های خوراکی و گاهی گران‌ترین غذای جهان نیز محسوب می­شوند.

خواص درمانی معجزه­آسای ترافل چیست؟

قارچ ترافل از نظر ترکیبات غذایی و خواص دارویی از دیرباز مورد توجه مردمان کشورهای مختلف بوده است و باورها و اعتقادات‌ زیادی در مورد خواص درمانی انواع گونه‌های آن در بین ملت‌های مختلف مرسوم بوده است.

تحقیقات دارویی و پزشکی و تجربیات مردم از قدیم نشانگر این است که دنبلان غذای نیروبخش و مقوی بوده و تغذیه آن به‌ویژه در فصل بهار انسان را از انواع بیماری‌ها دور نگه می‌دارد و در کاهش قند خون مبتلایان به دیابت نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

دنبلان در درمان بیماری‌های چشمی، جوان‌سازی، درمان بیماری‌های کبد، درمان سرماخوردگی، درمان یبوست و نفخ معده و غیره مفید بوده و در تهیه روغن‌های معطر و داروهای درمانی از آن استفاده می‌کنند.

دنبلان ارزش غذایی بالایی داشته و می‌توان در تهیه املت، سوپ و انواع خورشت‌ها از آن استفاده کرد و یا حتی سرخ‌کرده مصرف کرد.

از نظر تغذیه‎ای دارای بیش از ۱۵ نوع پروتئین و ویتامین است. در قارچ دنبلان هیچ نوع دست‌کاری ژنتیکی توسط انسان انجام نشده و کود شیمیایی در آن نیز به هیچ‌وجه بکار گرفته نشده است.

خواص درمانی معجزه­آسای ترافل را می‌توانید در مقاله زیر مطالعه کنید:

۱۵ خاصیت درمانی معجزه آسای دنبلان یا ترافل را بدانید.

در چه کشورهایی از جهان ترافل به‌صورت طبیعی وجود دارد؟

در کشورهای فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، آلبانی، انگلستان، آمریکا، استرالیا، نیوزیلند، بلغارستان، چین، ترکمنستان، لیبی، ایران، عراق، عربستان، کویت، افغانستان، هند و بسیاری دیگر از کشورهای جهان انواع ترافل جنگلی و بیابانی رشد می­کنند. ایران دهمین کشور برتر تولیدکننده انواع قارچ و هفتمین کشور برتر تولیدکننده ترافل طبیعی جهان است.

در چه کشورهایی ترافل پرورش داده می‌­شود؟

کشورهای فرانسه، ایتالیا و اسپانیا اولین کشورهایی هستند که اقدام به پرورش ترافل کرده‌اند. اولین تلاش موفقیت‌آمیز بشر برای پرورش ترافل توسط ژوزف تالون فرانسوی صورت گرفت که حدود ۷ الی ۱۰ سال طول می‌کشید تا به ثمر برسد. سال­ها در اروپا به همین روش آقای تالون، مزارع پرورش ترافل تأسیس می­شد. امروزه تکنیک­های جدیدی برای پرورش ترافل استفاده می­شود که بسیار کارآمدتر و به‌صرفه‌تر از روش اولیه آقای تالون است و به واسطه همین روش­های علمی و کاربردی کشورهایی مانند استرالیا، ایالات متحده امریکا، نیوزیلند، سنگاپور، فیلیپین، چین و بسیاری از کشورهای دیگر نیز به صنعت پردرآمد پرورش ترافل روی آورده­اند. اخیراً مردم کشور عزیزمان ایران نیز به این صنعت روی آورده­اند و دولت نیز اقداماتی در راستای توسعه صنعت پرورش ترافل انجام داده است که امیدواریم در چند سال آینده شاهد چندین مزرعه ترافل بزرگ در سرتاسر ایران باشیم.

۱۰ کشور برتر تولیدکننده ترافل در جهان کدم‌اند؟

ده کشور برتر تولیدکننده قارچ ترافل یا دنبلان در جهان به ترتیب عبارت‌اند از:

۱- چین ۵ تن و ۱۵۰ کیلوگرم
۲- ایتالیا ۷۸۵ تن
۳- ایالات متحده آمریکا ۳۸۸ تن و ۴۵۰ کیلوگرم
۴- هلند ۳۰۷ تن
۵- لهستان ۲۲۰ تن
۶- اسپانیا ۱۴۶ تن
۷- فرانسه ۱۱۶ تن و ۵۷۴ کیلوگرم
۸- ایران ۸۷ تن و ۶۷۵ کیلوگرم
۹- کانادا ۸۲ تن
۱۰- انگلیس ۷۳ تن و ۱۰۰ کیلوگرم

این آمار، میزان تولید سالانه و مربوط به سال ۲۰۱۲ می‌باشد.

در ایران کجا و چه نوع ترافل­هایی وجود دارد؟

چندین گونه از قارچ‌های ترافل در مناطق مختلف ایران رویش دارند. بیشترین نوع ترافلی که در ایران جمع‌آوری می‌شود انواع ترافل بیابانی (Desert truffle) هستند به رنگ‌های قهوه‌ای یا سفید از جنس‌های ترفزیا (Terfezia)، تیرمانیا (Tirmania) هستند که برداشت آن‌ها از اواسط زمستان از مناطق جنوبی کشور مانند جنوب شیراز، بخش ماهور ممسنی، توابع ارسنجان، موسیان (ایلام) فیروزآباد، دشت کهنه لارستان، زرین‌دشت (حاجی‌آباد) هرمزگان، بخش ارزوئیه بافت (کرمان)، بین روستای گدارتوت اسفندقه (جیرفت) وزهمکان کهنوج آغاز شده و تا اواسط اردیبهشت در سایر مناطق مانند آذربایجان غربی به خصوص روستای خانقاه سرخ، دشت مغان، زنجان، ساوه و شمال خراسان ادامه دارد. قارچ دنبلان در بیشه‌های منطقه ارسباران، مخصوصاً در نزدیکی‌های روستای دریلو به وفور یافت می‌شود. همچنین در بخش یامچی در آذربایجان شرقی نیز بسیار یافت می‌شود و از محصولات تجاری این منطقه می‌باشد. ترافل‌های بخش یامچی دارای مرغوبیت بالایی هستند و بسیاری از اهالی شهر یامچی در خرید و فروش دنبلان حتی در بازارهای جهانی نیز نقش دارند، از همین رو نیروهای انتظامی و ارگان‌های دولتی یامچی پیدا کردن ترافل را توسط افراد غیربومی در فصل برداشت، ممنوع کرده‌اند. در ایران به این نوع قارچ بیشتر دنبلان یا دنبالان می­گویند. قابل توجه است که دنبالان در زبان ترکی «متورم» معنی می‌دهد. بدین ترتیب که این قارچ در حین رشد خاک‌های بالای خود را اندکی بالا می‌آورد و مردم از روی همین نشانه قارچ را پیدا می‌کنند. بعلاوه، همین نام با مسمی بر قدمت استفاده از این قارچ غذایی در منطقهٔ ارسباران دلالت می‌کند. جالب است اشاره کنیم که tuber، ریشهٔ لاتینی کلمه Truffle، نیز تورم یا برآمدگی معنی می‌دهد. گونه‌ای از نادرترین قارچ‌های دنبلان کوهی جهان در برخی از مراتع شهرستان طارم استان زنجان شناسایی و دردانشگاه زنجان بررسی شده است. قارچ دنبلان کوهی با گیاهان مرتعی هم‌زیستی دارد و در سال‌های پر باران و فصل پاییز و نیز از اول اسفند تا نیمه اول فروردین رشد می‌کند. اخیراً چندین گونه از نوع دنبل‌های غیر بیابانی از جنس تیوبر (Tuber) به رنگ سیاه پاییزه مانند Tuber brumale و Tuber macrosporum توسط محققین دانشگاه تربیت مدرس از مناطق مختلف ایران جمع‌آوری، شناسایی و ثبت شده‌اند. در شمال کشور در استان گلستان، این قارچ یافت شده است ولی قطب جدید این قارچ باارزش روستایی در شمال شرق استان گلستان به نام (روستای صفی‌آباد) می‌باشد.

شکار ترافل، یک سرگرمی بسیار مفرح!

ترافل­هایی که در ایران پیدا می‌شوند معمولاً یا صحرایی هستند و یا جنگلی. ترافل‌های صحرایی در مراتع و بیابان­ها و کوه‌های بدون پوشش جنگلی پیدا می‌شوند و ترافل­های جنگلی نیز معمولاً در جنگل­های بلوط شمال کشور و به‌ویژه استان گلستان یافت می‌شوند. به کسانی که دنبال ترافل به بیابان و جنگل می‌روند، «شکارچی ترافل» می­گویند. یکی از لذت‌بخش‌ترین تفریحاتی که هر انسانی می‌تواند در زندگی تجربه کند، کاوش و جستجو در جنگل­های بلوط و زیر شاخ و برگ افتاده درختان برای پیدا کردن ترافل و به اصطلاح «شکار ترافل» است. معمولاً این کار در کشورهای اروپایی توسط سگ­های تعلیم‌دیده انجام می‌گیرد اما در ایران این کار توسط شکارچیان ترافل صورت می‌گیرد. این افراد ماهر، با کاوش‌های فراوانی که در جنگل‌ها انجام داده‌اند، محل ترافل را شناسایی کرده‌اند و سال‌های سال این مکان­ها را به‌عنوان رازی برای خود نگه‌داشته‌اند و هر ساله از اواخر اسفند تا اوایل تیرماه به این مکان‌ها مراجعه می‌کنند و ترافل‌ها را برداشت می‌کنند.